Gazipaşa'da İmece Geleneği...
İmece Geleneği Nedir? İmece usulü Ne Demektir? Anadolu'da İmece Kültürü...
İmece, bir köy ya da köy topluluğu (bir grup toplum da yapabilir) içinde işlerin gönüllü ya da zorunlu olarak ve elbirliği içinde yapılması. Köyün herhangi bir sorununun giderilmesi karar verilmişse, köydeki her ev iş gücü açığını karşılamak zorundadır.
Eğer para da toplanacaksa buna salma denir.
Bir konu için para toplanması karar alınışsa, her ev ölçüsü oranında maddi katkı yapmak zorundadır. İmece köy veya küçük kasabalarda yazılı olmayan hukuka dayalı, herkes tarafından kabul gören bir dayanışma örgütüdür. Bir belediyenin yapması gereken pekçok iş, köylerde belediye olmadığı için bu usulle yapılır.
İmece usulu yapılan veya yapılabilecek işlere bazı örnekler:
Köyün kanalizasyonunun yapılması.
Köyün merasının temizlenmesi.
Düğün yerlerinin kurulması.
Okul inşaatı.
Cami inşaatı.
Okulun yakacağının toplanması.
Köyün korusundan ağaç kesilmesi.
Köy fırınının temizlenmesi.
Hayır işlerinde gereken ortak çalışma.
Düğünlerde sandalye, güğüm, kazan gibi eşyaların gereksinimi karşılamak.
Köye misafir gelmişse ağırlamak.
Salma yapılması gereken ve gerekebilecek durumlara örnekler:
Köyün hayırı için para toplamak.
Askere gidecek kişilere yardım için para toplamak.
Köyde yapılan bilumum inşaat için para toplamak.
Salma veya imece kararı muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından alınır.
İmece Gazipaşa Kültürününtemelini oluşturan gelenek ve göreneklerimiz içinde çok anlamlı ve önemli bir yer tutan İMECE, büyük bir ihtiyaçtan doğmuştur. "Bir elin nesi var iki elin sesi var" söyleminde anlatılan karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma ile birlikte iş görme anlayışı yıllardır Anadolu'muzda hakim olmuştur.
Bir zamanlar kırsal kesimde yaşayan halkımızın temel uğraşıları arasında yer alan toprağı işlemek, mevsiminde hasadı toplamak ve yerlerine koymak, yazlık ve kışlık hazırlıkları yapmak gibi çok yönlü ve çeşitli olan işleri tek başına yada iki kişi ile yapmak zordu. Birden çok işte birden çok kişinin yardımlaşarak, koordineli bir şekilde çalışması gerekmekteydi.
"Komşu komşuya muhtaçtı" ve bir araya gelerek sırayla herkesin işini yapmak gerekiyordu.
hayatı kolaylaştırmak zamanı ve işleri mevsim şartları kötüleşmeden tamamlamak için imece bir zorunluluktu. Halkımızın kendine özgü bir yöntemle bulduğu bu uygulama dünyada pek görülmemekte. Türk halkına özgü bir gelenek olan imece kırsal kesimde yaşamanın getirdiği gelenek olarak değerlendirilmeli.
Kış gelmeden kışın yenecek yufka yapımı, bulgur ve yarma yapımı, harmana inen tüm ürünlerin işlenmesi, savrulması, elenmesi, işlenerek buğdayların samandan ayrılması, ayçiçeğinin, fasulyenin, mercimeğin, nohutun kabuklarından ayrılması, kışlık yakacakların hazırlanması, bağ bozumu, pekmez pişirilmesi, peynir, turşu yapımı ve kilerlere taşınması gibi pek çok iş yardımlaşmayı gerektirmekteydi.
İmece usulü en kolay, en yararlı bir yol ve yöntemdi. Tarım ve hayvancılığın yapıldığı kırsal kesimde iş ve dert çok, derman kolay değildi. İnsanlar pek çok konuda kendi yaralarını kendileri sarmak durumundaydılar.
Büyük sorunlar karşısında yardımlaşmak gerekiyordu ve bunun için imece yolu en kolay ve en çıkar bir yol olarak kullanılmaktaydı. Elele ve gönül gönüle zorluklara karşı omuz omuza olmak durumunda olan köy halkı aynı köyde yan yana birlikte yaşamanın kolay yolunu bulmaktaydılar.
Bu çok akıllıca, insani ve faydalı olmaktaydı. Ortak sorunlar ortak çözüm yolları bulmak.
Taşın altına hep beraber el koymak...
O zaman en zor taş bile birlikten doğan kuvvet sonucunda yerinden oynatılmakta ve istenen yere götürülerek istenen şekil verilebiliyordu.
İşte imecenin sonucu: Başarı ve mutluluk. 13.yüzyılda Anadolu'yu gezen İbni Batuda ahi tekkelerine ve sofralarına konuk olmuş ve gördüğü yardımlaşmaları kaleme almıştır.
İnsanlar birlikte üretiyorlar, güzel yemeklerini birlikte sofralarda paylaşıyorlar, zoru başarıyorlar,- kardeşlik içersinde yaşıyorlar diye anlatmakta.
Aynı anlatımı Evliya Çelebi'nin Seyahatnâmesi’nde de görmekteyiz.
Halkın sosyal ve kültürel yaşamı değişen hayat koşullarına göre değişen iş ve çalışma yöntemlerini ortaya çıkarmaktadır. İnsan yalnız değildir. İnsanlar birbirine yardım etmek ve omuz vermek durumundadırlar. İnsaoğlu, doğa yaşamla iç içedir. Sosyal yaşamda özel bir anlamı ve görevi bulunan ve halkın bir araya geldiği eski köy odalarında imecinin konusu, yolu, yöntemi ve uygulama sonuçları değerlendirilmekteydi.
Gelişen teknoloji ve kırsal alanlardan kentsel alanlara göçler sonucunda bazı gelenekler değişse de anlamı, anıları ve yeri hep yaşatılmaktadır.
Gazipaşa'da Aynı türküleri söyleyen, aynı halk oyunlarını omuz omuza ve el ele oynayan, aynı mutfak zenginliğini paylaşan komşuda pişer bize de düşer anlayışını benimseyen insanlarımızın dostluğu ve kardeşliğine
imece kültürü büyük katkılar sağlamış ve sağlamaya devam etmektedir. Birlikten kuvvet doğar. İmece geleneğinin de güzel örnekleriyle unutulmaz anıları, yankıları ve türküleri vardır.