Yörük Mutfağında Hangi Yörük Yemekleri Yapılır?
Bütün Anadolu insanı gibi Yörüklerimiz de yerine göre kendileriyle bile dalga geçmesini bilmişlerdir. İşte onlardan küçük bir demet:
Ters giderse yiğidin işi, gaymak yerken çıkar dişi
Yörük ne bilir bayramı, lık lık içer ayranı
Ayranı sinekli.
Bahçene erik, kapına Yörük dıkma.
Dağdan inmiş Yörük, ne erik bilir ne koruk.
Erikten masa, yörükten paşa olmaz.
Sürü ters dönünce topal keçi öne geçer…
Anadolu'ya Selçuklu İmparatorluğu dönemimde gelen, Osmanlı kayıtlarında Yürüyen anlamında, Yörük ya da Orta Asya daki adlarıyla 'Bozuluş' diye nitelendirilen, özbeöz Türk olan yörükler bu gün 'konmuş' yani yerleşik duruma geçmiş Yörükler, daha çok; Antalya, Manisa, Balıkesir, Kütahya ve Afyonkarahisar'da yerleşiktirler.
Yörükler sürekli göç halinde oldukları için yemekleri de kolay yapılabilen, yapılması çok zaman istemeyen yiyeceklerdir. Yemek yerine aş kelimesini kullanırlar.
“Aş pişireceğim” derler. Yemeklerin ağırlığını unlu gıdalar teşkil eder. Temel gıdaları yufkadır. Büyükçe bir saç üzerinde en az iki kişiyle yapılır yufka.
Biri yufkayı açar, diğeri sacın üzerinde pişirir. Yufka mümkün olduğunca çok yapılır ve üst üste yığılır haftalarca yenir. Yufka yenmeden kısa bir süre önce üzerine su serpilerek yumuşaması sağlanır. Yörüklerin pratik yemeklerinden biri de bazlamadır.
Yufkadan biraz daha kalınca ve küçük olarak sacın üzerinde pişirilir, üzerine tereyağı ya da taze kaymak sürülerek yenir.
Gelin Önü:
Yufka ufalanarak bir tepsiye ya da yayvan kaba konur. Üzerine pekmez ve kavrulmuş tereyağı dökülerek yenir.
Pekmez Helvası:
Un yağla birlikte pembeleşinceye kadar kavrulur. Üzerine pekmez dökülerek koyulaşıncaya kadar pişirilir.
Höşmerim:
Dağ köylerinin ve Yörüklerin özellikle taze kaymağın bulunduğu yaz aylarında severek yedikleri, konuklarına ikram ettikleri bir tatlıdır. Ne zaman höşmerimi duysam aklıma bir
En iyi höşmerim, makineden yeni çekilen taze kaymak (ıravak) ile yapılır. Un ve kaymak bir tava içinde pembeleşinceye kadar kızartılır. İki tarafı da kızardıktan sonra bir lengeriye alınarak üzerine isteğe göre şeker, pekmez veya bal dökülerek yenir.
Sürü sağılmaya başladıktan sonra Yörüklerin yemek listesi biraz daha çeşitlenir: Sütlüaş, ayran, yoğurt çorbası vb. çeşitler girer sofraya.
Sütlüaş:
Bulgur ve yağ hafif ateşte kavrulur. Pembeleşince üzerine süt dökülerek kaynatılır.
Çorba Ve Yemekler
Yoğurt Çobası:
Yoğurt, pirinç, yağ hafif ateşte bulanır. Üzerine biraz su dökülür. Pişinceye kadar tek taraflı olarak karıştırılır.
Bulgur Pilavı:
Bulgur ve yağ hafif ateşte kavrulur. Hafif pembeleşince bulgur miktarı kadar su konur ve pişirilir.
Bulgur pilavının en has dostları, kurusoğan ve ayrandır. Yörükler ayranı yaptıktan sonra üzerine mutlaka bir tutam kekik serperler.
Sıkma-Dürüm:
Sıcak bazlamanın üzerine sadece kaymak ya da tereyağ sürülerek yendiği gibi, mevsimine göre çökelek, haşlanmış patates, peynir, haşlanmış yumurta, taze soğan vb. konur ve dürüm yapılarak yenir.
Kaymaklı Bükme:
Bir çeşit saç böreğidir. Hamur daire biçimi açıldıktan sonra yarısının üzerine kaymak sürülür ve üzeri kapatılır, sacın üzerinde pişirilir.
Topalak:
Et, kuşbaşı şeklinde doğranır. İçine soğan, bulgur, kekik konur. Ağaç dibekte ya da topca taşla dövülür. İç iyice macun kıvamına getirilerek yuvarlanır. İsteyen bu haliyle közde kızartır, isteyen de sos hazırlayarak tencerede kaynatarak yer.
Kakaç:
Yörükleri özel günlerinde çadırları ilk kurduklarında konuklarına ikram ettikleri bir yemektir. Etler büyük parçalar halinde kesilir, araları çentilir. İçi iyice temizlenen yufka sacının içine biraz içyağı konarak sac, ateşin üzerine konur. İçyağı eridikten sonra parça etler sacın üzerine konarak pişirilir. Etlerin yumuşak pişmesine özen gösterilir ve sacla birlikte sofraya konur.
Keşkek:
Yörüklerin vazgeçilmez düğün yemekleridir. Dövme buğdayla yapılır. Yarma denilen dövme buğday, et suyuyla iyice haşlanır. Özleşinceye kadar pişirilir. İçine kavurma konur. Eritilmiş tereyağı dökülür.
Yukarıda sözünü ettiğim bulgur pilavı sadece bulgur ve yağla yapılabildiği gibi, çadırda bulunan malzemeye göre patates, domates, biber vb. eklenerek de yapılabilir.
Gazipaşa Haberler Olarak Bir Tavsiye Linklerimiz ;