Kekik Nedir?
Kekik insanlar arasında birçok isimle anılmaktadır. Bunlardan birkaçı, Anzer çayı, Adi kekik (Akdeniz kekiği), Beyaz kekik, Catır – Girit kekiği, Güveyotu, Thymus vulgaris’tir.
Kekik familya olarak ballıbabagiller familyasındandır. Kekik güneş alan yerleri ve çorak toprakları sever. Boy olarak yaklaşık 15-40 cm ye kadar ulaşabilmektedirler. Yaprakları kısa saplı olup karşılıklı olarak bulunmaktadır. Çiçekleri geriye doğru ve çan şeklinde açar. Ayrıca birçok şifalı bitki ve yemek yapımında kullanılır.
Kekik kurutulmadan önce birkaç aşamadan geçer. Bunlardan ilki mevsimi geldiği zaman toprakla arasında 4-5 cm pay bırakılarak kesilir. Güneş alma açısından bir sıkıntısı olmayan yerlerde ve havadar yerlerde kurutularak işlem sona erer. Kurutulduğu ortamda sıcaklığın 35 dereceyi geçmemesine dikkat edilir.
Kekik Çeşitleri Nelerdir?
Kekik, ülkemizde ihracatı yapılan tıbbi bitkiler arasında kimyondan sonra ikinci sırada bulunmaktadır. Türkiye’nin Dünya üzerindeki kekik ihracatında yaklaşık %70’lik bir payı vardır. Ülkemizde yaklaşık olarak 40 farklı kekik çeşidi bulunmaktadır. Aralarında halk arasında en çok bilinenlerini sizler için pratik bir şekilde tanıtalım:
İstanbul Kekiği: İsim olarak birçok kişi tarafından kara kekik olarak da anılmaktadır. Çoğunlukla bitki çayı ve baharat yapımında kullanılır. Bunun yanında bitkiler için zararlı olan böcekleri uzak tutmak için de yararlanılmaktadır.
Beyaz Kekik: Halk arasında Alanya kekiği olarak da bilinmektedir. Çoğunlukla Anadolu da kurak topraklar üzerinde yetişir. İçerisinde karvakrol maddesini bulundurmakla beraber akciğer kanserinin tedavisinde önemli rol oynadığı bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır ve kurutulmuş halinden daha çok kekik yağı şeklinde tüketilmektedir.
İzmir Kekiği: Halk arasında bilyeli kekik, taş kekiği, güve kekiği şeklinde birçok isimle anılmaktadır. Avrupa’da ise “Turkish Oregano” adı ile bilinmektedir. Kekik ihracatı konusunda önemli rol oynamaktadır. Daha çok baharat yapımında kullanılır ve bunun yanında uçucu yağ yapımı ve eczacılık alanında da kullanılmaktadır.
Kekik Ekilir Mi? Kekik Nasıl Yetiştirilir?
Kekik mutfaklarımızda yemek yaparken sıkça kullandığımız ve bazı hastalıkların tedavisinde rol oynayan çok amaçlı bir bitkidir. Bunların yanında çay yapımında da kullanılır. Kekiği aktar gibi yerlerden sürekli temin etmek yerine evimizde kendi kendimize nasıl yetiştirebileceğimiz hakkında Gazipaşa Haberler olarak sizlere bir yazı hazırladık. Öncelikli evimizde kekik yetiştirirken dikkat etmemiz gereken bazı hususlar vardır. Bunlardan birkaçını şöyle açıklayabiliriz:
Evimizde kekik yetiştirirken fazla derinliği bulunmayan, dikdörtgen veya kare saksılar tercih etmemiz yararımıza olacaktır. Saksı çeşidi basit bir plastik saksı da olabilir ancak toprak saksıda gelişmesi daha hızlı ve verimli olacaktır.
Öncelikle saksının altının delik olduğundan emin olmalıyız. Değilse kendimiz delmeliyiz. Bunun sebebi kekiğin fazla sudan hoşlanmamasıdır.
Kekik çorak toprakları sevdiğinden saksı için seçtiğimiz toprak killi veya gübreli olmalıdır. Toprak seçimi kekiğin gelişiminde önemli rol oynayacaktır.Kekiği tohumdan veya kekik fidesi olarak yetiştirmeliyiz.
Kekik Nerelerde Kullanılır?
Kekik mutfağımızda yaptığımız yemeklerimize ayrı bir lezzet katarken aynı zamanda sağlığımız açısından da bizlere fayda sağlayan bir bitkidir. Kekik içerisinde A ve C vitaminleriyle beraber kalsiyum, sodyum ve potasyum gibi birçok mineral ve uçucu yağlar barındırmaktadır. Kekik birçok farklı alanda kullanılmaktadır.
Bunlardan ilkine sağlık sektörünü örnek verebiliriz. Akciğer kanseri tedavisinden sindirim sistemi hastalıklarına kadar birçok alanda kekikten yararlanılmaktadır. Bunun yanında evlerimizde bazı hastalıklar durumunda tedavi amaçlı olarak sıkça çay yapımında da kullanılır. Ülkemizde kekik tıbbi bitki ihracatında da önemli rol oynamaktadır.
Kekiğin Faydaları Nelerdir?
Öksürük, bronşit gibi solunum yoluyla ilgili hastalıklarda sağlığımızı tekrar yerine getirmek için kullanılır.
Kekik suyu ve kekik yağı, cildimize uyguladığımız zaman mantar gibi hastalıkları tedavi etmemize yardımcı olur.
Kekik suyu yapısı gereği içerisinde antioksidan etkisi bulunan vitaminler bakımından zengindir. Toksinleri vücudumuzdan hızlı bir biçimde atmamıza yardımcı olur. Birçok çeşitli hastalığa karşı vücudumuzun direncini arttırır.
Kabızlığı önlemek için kullanılır. İçerisinde yüksek miktarda lif bulundurduğu için gaz gibi sindirime bağlı durumlarda tedavi amacıyla kullanılır.
Vücudumuzda bir yeri böcek ısırdığı zaman veya egzama gibi kaşıntılı durumlarda kekik suyu kullanmak yararlı olacaktır.
Salgı bezlerimizin düzenli olarak çalışmasına yardımcı olur.
Çocuklarda görülen kansızlığın giderilmesinde büyük rol oynar.
Kanda bulunan şeker miktarını azaltıcı özellikleri bulunmaktadır.
Kilo verme gibi durumlarda tercih edilebilir.
Kekik Ne Zaman Toplanır?
Üretimi yapılan çoğu tıbbi bitkilerde olduğu gibi, hasat zamanı ne için kullanıldığına bağlıdır. Yani yağ yapımında mı yoksa bitkisel amaçlı olarak mı kekik yetiştirdiğimize bağlı olarak değişir.
Uçucu yağ verimini en üst düzeye çıkarmak istiyorsak, çiçeklerimizin yaklaşık %50’sinin açmış olduğu zamanda ve yılda yalnızca bir kere hasat yapmalıyız. Bu olay yalnızca yaz boyunca olur. Kekiği kurutmak için veya taze yaprak elde etmek için üretiyorsak ilkbahar mevsiminin sonu ile sonbahar mevsiminin başına kadar 2 veya 3 el hasat yapmamız yeterli olacaktır. Yılda birden fazla hasat yapmak pek kolay bir iş değildir ve deneyim gerektirir. Hasat aralarında sulama ve gübreleme yapmamız gerekebilir. Bahsettiğimiz bu önergeler genel kalıplardır. Yani bu kalıpların yanında sizlerin kendi araştırmalarınızı da yapması daha yararlı olacaktır.