Sürdürülebilir Sağlıklı Beslenme Nedir?
Diyetisyen Cahide Çağlayan
Küresel iklim krizlerinin, çevre problemlerinin giderek arttığı günümüzde sürdürülebilirlik kavramı beslenmede de karşımıza çıkmaktadır.
Sürdürülebilir beslenme; beslenmeye bağlı bulaşıcı olmayan hastalık(obezite, tip 2 diyabet, bazı kalp damar hastalıkları, hipertansiyon gibi) riskini en aza indirmeyi, gıda israfını azaltmayı ve aynı zamanda çevreye de en az zararı verecek bir beslenme biçimini amaçlamaktadır.
Bu yönleriyle sağlık etkilerinin yanında çevresel ve sosyokültürel olarak da toplumların olumlu gelişimine katkı sunmaktadır.
Sağlık yaklaşımları ve olumlu etkileri:
*Sürdürülebilir sağlıklı beslenme, doğumdan itibaren ilk 6 ay sadece anne sütü ve devamında 2 yaşına kadar anne sütü ile birlikte yeterli miktarda ek besinin verilmesi şeklinde başlar.
*Bu beslenme biçiminin temeli; çok çeşitli işlenmemiş veya çok az işlenmiş gıdalardan oluşurken işlenmiş gıdalar mümkün olduğu kadar sınırlandırılır.
*Temeli tam tahıllar, kuru baklagiller, yağlı tohumlar ve mevsimine uygun çeşitli sebze ve meyveler gibi sağlığa olumlu katkıları olan ve aynı zamanda düşük çevresel etkilere sahip besinlere dayanır.
*Ilımlı miktarda yumurta, süt ve süt ürünleri, kümes hayvanları, balık ve az miktarda kırmızı et içerebilir.
*Güvenli ve temiz içme suyuna ulaşabilmeyi esas alır.
*Büyüme ve gelişme için yeterli miktarlarda enerji ve besin öğelerini içerir. Hayat boyu aktif ve sağlıklı yaşam gereksinimlerini karşılar.
* Obezite, tip 2 diyabet(şeker hastalığı), bazı kalp damar hastalıkları ve tansiyon gibi beslenmeyle ilişkili bulaşıcı olmayan hastalıkların riskini azaltarak toplumun genel sağlık ve iyilik haline katkıda bulunur.
*Patojen, toksin ve besin kaynaklı hastalıklara yol açan diğer bileşenleri çok az(mümkünse hiç) oranda içerir.
Çevreye olumlu etkileri:
*Sürdürülebilir sağlıklı beslenme; su ve arazi kullanımının, nitrojen ve fosfor uygulamalarının, sera gazı emisyonlarının belirlenen hedefler çerçevesinde tutulmasına yardımcı olur.
*Gıda üretiminde hormonların ve antibiyotiklerin minimum düzeyde kullanılmasına katkı sağlar.
*Gıda kayıplarını ve atıkları azaltarak israfı azaltmaya yardımcı olur.
*Biyoçeşitliliğin korunmasına katkı sağlar.
*Geri dönüştürülebilir veya tekrar kullanılabilir ambalaj ve kapların kullanımı ile gıda paketlenmesinde plastik ve türevi maddelerin kullanımını en aza indirmeyi hedefler.
Bu yönleriyle sürdürülebilir sağlıklı beslenme, ulaşılabilir ve uygulanabilir bir beslenme şeklidir. Hem kendi sağlığınız hem de daha yaşanılabilir bir dünya için geç olmadan harekete geçebiliriz.
Daha sağlıklı, güzel yarınlara...