Örnek Avokado Bahçesi Nasıl Yapılır?
Süleyman BAYRAM
Zir. Yük. Mühendisi
Avokado 'nun Ekolojik İstekleri
Avokadonun herdem yeşil, subtropik bir meyve türü olması dolayısıyla ticari yetiştiriciliği, kışları ılık geçen tropik ve subtropik bölgelerde yapılmaktadır. Avokado bahçesi tesis edilecek arazi, kuvvetli rüzgarlardan nispeten korunmuş ve fazla soğuk olmayan yerlerde olmalıdır. iklim istekleri diğer meyvelerle kıyaslandığında, limon ve 'Washington portakal.' ile aynı iklim isteklerine benzer olduğu görülmektedir.
Avokado; kış ve ilkbahar geç donlarından, çiçeklenme ve meyve tutum dönemi düşük sıcaklıklardan, ani sıcaklık da Iga la nmala rından, şiddetli esen rüzgarlardan ve fidan dönemi yüksek sıcaklıklardan çok fazla etkilenmektedir. Avokado toprak istekleri bakımından oldukça toleranslıdır.
Şekil 1. Rüzgarkıran tesisi
Avokado ağaçları hafiften ağır bünyeli topraklara kadar değişen birçok toprak tipinde yetişebilmektedir. Avokado ağacının karakteristik özelliğinden biri çok gevrek yapıya sahip olmasıdır.
Bu nedenle, meyve yükünden ve özellikle kuvvetli rüzgarlardan kolayca kırılmaktadır. Rüzgarın şiddetine bağlı olarak ağaç devrilmeleri de meydana gelebilmektedir. Yaz aylarında meydana gelen kuru ve sıcak rüzgarlar daha fazla transprasyona (terlemeye) neden olarak ağaçların su kaybını arttırmakta ve daha fazla meyve dökümleri ortaya çıkmaktadır.
Resim 1. Rüzgarkıranların bahçede görünümü.
Bütün bu nedenlerden dolayı eğer bahçe rüzgarın etkisine açık ve korumalı değilse rüzgarkıranlar tesis edilmedir. Rüzgarkıranlar bahçe tesisinden daha önce kurulmalıdır (Şekil 1). Rüzgarkıranlar yeterli yüksekliğe erişinceye kadar, oldukça masraflı olmasına rağmen fidanlara tek tek rüzgâr siperleri yapılmalıdır. Rüzgarkıranlar yüksekliklerinin yaklaşık 6-10 katı uzunluktaki bir alanı rüzgardan koruyabilmektedir (Resim 1). Akdeniz bölgesi için en uygun rüzgar-kıran ağacı olarak Servi (andız) önerilmektedir.
Avokado Çeşit Seçimi
Avokado bahçesi tesis edilirken dikkat edilecek en önemli unsur çeşit seçimidir. Çeşit seçimi, tozlanma ve meyve tutumu için çok önemlidir. Avokado bahçesinde en yüksek verim alınması için çiçekleri birbirini tozlayacak çeşitlerin birlikte bulunması gereklidir. Çeşitlerin seçiminde, birbirlerini tozlama durumları, hasat dönemleri, taşımaya uygunlukları ve ticari olarak değerleri dikkate alınmalıdır (Resim 2).
Avokado Dikimi
Bahçe kurulması sırasında dikim aralıklarının iyi belirlenmesi gerekmektedir. Genellikle ağaçların ulaşılması istenen en büyük taç hacmi esas alınarak dikim aralıkları belirlenmektedir. Başlangıçta sık dikim yapılırsa; sıklaşmalar ve birbirini gölgelemelerin önlenmesi için belirli bir dönemde ağaçların seyrekleştirilmeleri gerekmektedir. Genellikle, dikine gelişim gösteren 'Zutano' ve 'Bacon' çeşitlerinde 6 x 6 m, dağınık gelişim gösteren 'Fuerte' ve 'Hass' çeşitlerinde 7x7 m dikim aralıkları olarak tavsiye edilmektedir (Resim 3).
Resim 3. Avokado fidanının bahçeye tesisi ve rüzgardan korunma.
Resim 4. Fidanların güneş yanıklığına karşı korunması.
Avokado fidanları için en uygun dikim zamanı, soğuk tehlikesinin kalktığı ilkbahar aylarının erken dönemleri olmaktadır. Bu dönemde dikilen fidanlar daha iyi ve daha uzun bir gelişme dönemine sahip olmaktadır. Geç dönemde yapılan dikimlerde ise fidanlar sıcaktan çok fazla etkilenmekte ve gelişmelerinde zayıf olmaktadır.
Bunun sonucunda kış koşullarından çok fazla etkilenmektedir. Akdeniz sahil şeridinde yaz aylarının çok sıcak olmasından dolayı, dikimden sonra fidanların dengeli bir taç teşekkülü oluşturana kadar (3-5 yıl), yüksek sıcaktan korunması gerekmektedir. Güneş yanıklığına karşı korumaya uygun değişik malzemeler ve materyallerle yüksek sıcaklık zararından fidanların korunması mümkün olabilmektedir (Resim 4).