Türk Tipi Hücumbot'lar Geliyor...
Türk Tipi Hücumbot Projesi, Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın hücumbot platformu ihtiyacının giderilmesi amacıyla T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından başlatılmıştır.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından başlatılan Türk Tipi Hücumbot Projesi kapsamında, 31 Ağustos 2020 tarihinde SSB ile STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. arasında ‘Türk Tipi Hücumbot Projesi Dönem-1 Kontrat Tasarımı Sözleşmesi’ imzalanmıştır. İmzalanan bu sözleşme ile projenin, STM ana yükleniciliğinde yürütülmesi kararlaştırılmıştır.
Türk Tipi Hücumbot Projesi ile ilgili
Türkiye Gündemini etkileyen özel açıklamalarda bulunan Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. DEMİR, “Başkanlığımız ile STM arasında Tasarım Sözleşmesi imzalanan Türk Tipi Hücumbot Projemiz, donanmamızın gücüne güç katacak. Türk Tipi Hücumbotlar etkin manevra kabiliyeti, yüksek vuruş gücü ve taşıyacağı milli sistemlerle denizlerimizdeki menfaatlerimizin korunmasına katkı sağlayacak.” İfadelerinde bulunmuştur.
STM Ana yükleniciliğinde yürütülecek sözleşme kapsamında Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın harekât alanlarında deniz kontrolünün tesis ve idamesi görevi çerçevesinde; düşman unsurları imha etmek/etkisiz hale getirmek, kendi unsurlarının bekasını sağlamak amacıyla tedarik edilmesi planlanan ve
Ekonomi Haberlerinde de yer alan Türk Tipi Hücumbotların sistem isterlerinin tanımlanması, kavram seçimi, ön tasarım ve kontrat tasarımı faaliyetleri gerçekleştirilecektir.
Proje süresince Özgün Tasarım geliştirme faaliyetleri (Tekne Formu Optimizasyonu, Gemi Yapısal Analizleri, Ana Tahrik Sistemi, Gemi Elektrik Sistemi Tasarımı, Silah Konfigürasyonu) ve bunlara ait tasarım paketi geliştirilecektir.
Özellikle Adalar Denizi ve Doğu Akdeniz’de hücumbotları aktif olarak kullanan Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, halihazırda dört farklı sınıfta 19 adet hücumbot platformuna sahiptir.
Türk Tipi Hücumbot
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na ait hücumbot platformları, ağırlıklı gemisavar füze sistemleri ile teçhiz edilmektedirler. Halihazırda envanterde bulunan hücumbotlar, Exocet veya Harpoon tipi gemisavar füzeler ile teçhiz edilmiş durumdadırlar. Türk Tipi Hücumbot’ta ise Roketsan tarafından geliştirilen ATMACA Gemisavar Füzesi’nin kullanılacağı tahin edilmektedir.
Türk Donanması, hücumbot platformlarında 76 milimetrelik ve 40 milimetrelik top sistemlerini kullanmaktadır. Hava savunma amacıyla Stinger füzesi kullanabilen Türk hücumbotlarına, Roketsan tarafından geliştirilen L-UMTAS ve CİRİT Füzeleri de entegre edilmektedir.
Türk Tipi Hücumbot Projesi kapsamında geliştirilen
Dünyadan Haberler de en çok okunanlar arasındaki hücumbotun, gelişmiş silah ve sensör sistemlerine sahip olacağı tahmin edilmektedir.
Türk Tipi Hücumbot Projesinde Tasarıma STM İmzası
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın harekât alanlarında deniz kontrolünün tesis ve idamesi görevi çerçevesinde; düşman unsurlarını imha etmek/etkisiz hale getirmek, kendi unsurlarının bekasını sağlamak amacıyla Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) tarafından 2013 yılında başlatılan Türk Tipi Hücumbot Projesi’nde Dönem-I Kontrat Tasarımı Sözleşmesi SSB ile Ana Yüklenici STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Tic. A.Ş arasında 31 Ağustos 2020 tarihinde imzalandı.
02 Ocak, 2021
STM’nin internet sitesinde projeler Bölümünde 29 Aralık 2020 tarihinde paylaşılan bilgide
Türkiyede Siyasi Gündeme bomba gibi düşen Türk Tipi Hücumbot Projesi Dönem-1 Kontrat Tasarımı Sözleşmesi’ne ilişkin şu bilgilere yer verilmiştir:
“STM Ana yükleniciliğinde yürütülecek sözleşme kapsamında Türk Tipi Hücumbotların sistem isterlerinin tanımlanması, kavram seçimi, ön tasarım ve kontrat tasarımı faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Proje süresince Özgün Tasarım geliştirme faaliyetleri (Tekne Formu Optimizasyonu, Gemi Yapısal Analizleri, Ana Tahrik Sistemi, Gemi Elektrik Sistemi Tasarımı, Silah Konfigürasyonu) ve bunlara ait tasarım paketi geliştirilecektir.”
Yukarıda da ifade edildiği üzere söz konusu Dönem-I Sözleşmesi sadece tasarım sürecine yönelik olup, inşa süreci için ayrı bir sözleşme imzalanacaktır. Edindiğimiz bilgiye göre STM, 24 aylık takvime sahip Dönem-I Kontrat Tasarımı Sözleşmesi altında gerek tahrik sistemi, gerekse silah donanımı açısından bir dizi farklılıklar içerecek birden fazla tasarım ortaya koyacak ve SSB/DzKK tarafından, önerilen bu tasarımlardan birinin seçilmesini müteakip 30 aylık takvime sahip olacak Dönem-II Prototip İnşa Kontratı imzalanacak ve uygun görülen tersanede (bu aşamada prototip botun MSB İstanbul Tersanesi’nde inşa edileceğinİ düşünmekteyim) ilk botun inşası gerçekleştirilecek. Böylece Projenin ilk gemisi 54 ay içinde DzKK’na teslim edilmiş olacak.
Burada Dönem-I Sözleşmesi sonrasında Projenin Test ve Eğitim Gemisi (TVEG) ve İSTİF Sınıfı Fırkateyn Projelerinde olduğu gibi STM Ana Yükleniciliğinde mi devam edeceği, yoksa DİMDEG Projesinde olduğu gibi tasarım aşamasında görev aldıktan sonra inşa sürecinin ihaleyi kazanacak bir özel sektör tersanesine tarafından mı (DİMDEG için SEFİNE Tersanesi seçilmişti) yürütüleceği konusu henüz netlik kazanmamıştır.
STM, fizibilite aşamasından başlayarak üzerinde uzun bir süredir çalıştığı ve oldukça önem verdiği bir proje olan Türk Tipi Hücumbot Projesi kapsamında FAC-55 (FAC – Hücumbotun İngilizce baş harflerinin kısaltması, 55 ise botun yapabildiği sürati vurgulamakta) isimli bir tasarım geliştirmiş ve havuz testlerini yapmıştı. STM, FAC-55 Hücumbotu için, uluslararası ölçekte yetkinliği olan kurumlarda icra ettiği test faaliyetlerinde, 55+ knot sürate kadar etkin performans gösteren, denizci bir platform tasarladığını kanıtlamıştı.
Dönem-I Sözleşmesi altında, 2020 Aralık ayı ortalarında açıklanan CAATSA yaptırımları ve birkaç yıldır uygulanan ambargolar çerçevesinde botlardaki ana tahrik sistemi ve silah konfigürasyonunun seçenekli olarak ele alınacağını ve beş yıl önce ortaya çıkan FAC-55 tasarımında yer alan yabancı kaynaklı silah ve sensör sistemlerinin yerli ve özgün tasarım ürünlerle (örneğin Leonardo/Oto Melara imali 76mm baş topu yerine MKEK ürünü 76mm top, RGM-84L Harpoon Blok II yerine ATMACA B1/B2 Gemisavar Güdümlü Mermileri, 21 hücreli Mk49 Mod 3 Lançeri ve RIM-116 Blok 1A/HAS Füzeleri yerine de GÖKDENİZ CIWS, SUNGUR PMADS veya SAPAN/HİSAR-A+ Sistemlerinin tercih edilmesi gibi) değiştirilmesini ve yüksek sürat ihtiyacına bağlı olarak seçilen COGAG (Combined Gas Turbine and Gas Turbine) mimarisi, yani iki ayrı gaz türbininden oluşacak, ana tahrik sisteminde ise ITAR/CAATSA yaptırımlarına uygun bir gaz türbin seçeneğinin de yer alacağı birden fazla seçeneğin ele alınacağını değerlendirmekteyim.
Türk Deniz Kuvvetleri ve Hücumbot
Hücumbotlar, düşük tonajlı ve yüksek manevra kabiliyeti olan harp gemileridir. Yüksek süratleri ve küçük siluetleri, baskın tarzındaki harekatlarda onları vazgeçilmez bir seçenek yapmaktadır. Boyutlarına göre oldukça iyi silahlandırılan bu gemiler ekonomiktirler. Hücumbotlar yüksek hızları sayesinde bir sahadan diğerine süratle intikal edebilir ve hedefi çok kısa sürede etki altına alabilirler. Kıyı sularında harp konseptinin önemli bir parçası olan hücumbotlar, Adalar Denizi Ege’de kullanılabilecek en etkin platformlardır.
Cumhuriyet Döneminde ilk hücumbotlar; 1930 yılında Venedik, İtalya’da Breda tarafından inşa edilerek, bir ticari geminin güvertesinde Türkiye’ye getirilen ve 15 Eylül 1931’de hizmete başlayan Doğan, Martı ve Denizkuşu adlı üç hücumbot olmuştur. 1970 yılların başında Alman Lürssen Tersanesi ile DOĞAN Sınıfı Güdümlü Mermili Hücumbot Projesine başlanılmıştır.
İlk gemi TCG Doğan (P-340)’ın inşasına 15 Haziran 1974’de Almanya’da başlanmış ve 23 Aralık 1977’de hizmete girmiştir. Diğer 7 Hücumbottan Martı, Tayfun, Volkan, Rüzgar, Poyraz, Gurbet ve Fırtına İstanbul Taşkızak Tersanesinde inşa edilerek 1978-1988 yıllarında hizmete girmişlerdir. Son gemi TCG Fırtına 22 Haziran 1988’de göreve başlamıştır. Daha sonra ilk dört gemi DOĞAN Sınıfı, diğer dört gemi ise RÜZGAR Sınıfı olarak anılmaya başlanmıştır.
DOĞAN Sınıfı ile ilk defa RGM-84 Harpoon Blok-I Gemisavar Güdümlü Mermisi DzKK hücumbotlarında kullanılmaya başlanmış, hatta Türk Deniz Kuvvetleri tarihindeki ilk Harpoon Gemisavar Füze atışı TCG Doğan tarafından yapılmıştır. Akabinde 1991’de Lürssen ile ilave 5 geminin inşasını kapsayan yeni bir anlaşma yapıldı ve bu anlaşma ile yine Taşkızak Tersanesinde YILDIZ Sınıfı TCG Yıldız (P-348) ve TCG Karayel (P-349) Hücumbotları değişik bir tasarımla inşa edilerek 23 Mayıs 1997 tarihinde hizmete başlamışlardır.
Bu gemilerde çıkan tasarım problemi ve teknoloji trendinin yakalanması maksadıyla proje 2’nci gemi olan TCG Karayel ile sonlandırılarak KILIÇ Sınıfı Hücumbotların (DzKK hizmetindeki 9’uncu kuşak hücumbotlardır) inşasına başlanılmıştır. İlk gemi TCG Kılıç (P-330) Almanya’da Lürssen Tersanesi’nde, TCG Kalkan (P-331) ve TCG Mızrak (P-332) ise Taşkızak Tersanesi’nde inşa edildiler. KILIÇ-I Sınıfı Hücumbotlar sırasıyla Temmuz 1998, Temmuz 1999 ve Haziran 2000’de DzKK hizmetine girdiler. Bu gemilerin radar kesit alanları radar yansımalarını en aza indirgeyecek şekilde tasarlanmıştı.
KILIÇ-I Sınıfı, selefi olan KILIÇ-I Sınıfı Güdümlü Mermili Hücumbotların bir devamı olarak ancak onlardan farklı olarak baştaki 76mm top dahil olmak üzere gövde ve üst güverte tasarımında daha düşük radar kesit alanı izine sahip olacak şekilde inşa edilmişlerdir. Özelikle sensör ve sistem bazında KILIÇ-I’lere göre daha modern hücumbotları kapsayan KILIÇ-II Projesi Sözleşmesi 19 Haziran 2000’de başlangıçta 4 gemi olarak MSB ile Lürssen Werft arasında imzalanmıştı.
Bu 4 geminin sözleşme maliyeti Euro379 Milyon (ABD$477 Milyon) tutarında idi. 17 Temmuz 2001’de imzalanan ek sözleşme ile Euro168 Milyon (ABD$211 Milyon) maliyet ile 2 gemi daha ilave edildi. İlk gemi olan TCG Tufan Almanya’da inşa edildi, Türkiye’de inşa edilen 5 hücumbottan üçü İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda son ikisi ise Gölcük Tersanesi Komutanlığında inşa edilmiştir. KILIÇ-I/II Sınıfı Hücumbotlar toplam 22.000bg kapasiteli 4 adet MTU ana makine, 4 adet pervane ve iki adet dümen yelpazesinden oluşan ana tahrik sistemi sayesinde azami 42knot ve devamlı 39knots sürat yapabilmektedirler.
Halen DzKK hizmetindeki en modern hücumbotlar olan KILIÇ-II Sınıfının en genç gemisi 10 yaşını geçmiş durumdadır. DOĞAN Sınıfının dördüncü nesli olan KILIÇ-II Sınıfı gemilerle birlikte, Lürssen Werft lisansı ile gerek Almanya’da gerekse Türkiye’de inşa edilen hücumbotların sayısı 35’i bulmuştur. Halen 4 DOĞAN Sınıfı, 4 RÜZGAR Sınıfı, 2 YILDIZ Sınıfı, 3 KILIÇ-I ve 6 KILIÇ-II Sınıfı olmak üzere toplam 19 Hücumbot DzKK hizmetinde görev yapmaktadır.
Sözleşmesi 2015 yılında imzalanan KASUMSİS Projesi altında KILIÇ-I ve KILIÇ-II Sınıfı Hücumbotlara 3 eksende stabilize Aselsan ürünü X-Bant uydu haberleşme sistemi (SatCom) terminali entegre edilmiştir. Ku-Bant Uydu Muhabere sistemi Projesi kapsamında ise DOĞAN, RÜZGAR ve YILDIZ Sınıfı Hücumbotlara yine Aselsan ürünü Ku-Bant uydu haberleşme sistemi terminali kazandırılmıştır.
KILIÇ-I Sınıfı Hücumbotların Alarm ve İzleme ile Güç Yönetim Sistemlerinin modernizasyonu YALTES tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda 90 gün içinde YALTES ürünü yeni nesil PİKET 3000® Entegre Platform Kontrol ve İzleme Sistemi (EPKİS) ile donatılan TCG KILIÇ modernizasyonun tamamlanmasını müteakip Mart 2020’de DzKK hizmetinde göreve başlamıştır.