Demir (Fe) Eksikliği Anemisi Nedir?
Demir eksikliği anemisi, diğer bir deyişle demir eksikliğine bağlı kansızlık yaygın halk sağlığı problemlerinden biridir. Besinlerle demirin yetersiz alınması, alınan demirin vücutta yeterince emilememesi veya bazı sebeplerle artan demir ihtiyacından dolayı kanda demirin düşük olmasıdır.
Vücutta oksijenin taşınmasını sağlayan hemoglobinin yapısına katılma, bağışıklık sistemi fonksiyonları (Katalaz enzimi ve sitokrom p-450 sistemi yapısına katılır.), DNA sentezi gibi hayati fonksiyonlara sahip dışardan mutlaka alınması gereken bir elementtir. Fe eksikliği anemisi en çok doğurganlık çağındaki kadınlarda, bebek, çocuk ve adölesanlarda (ergenlik çağında) görülmektedir.
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uzun süreli yorgunluk, halsizlik, nefes almada güçlük, baş dönmesi, iştahsızlık, deride-göz kapaklarının iç kısmında solukluk, çarpıntı, titreme, kaşık tırnak, pika(toprak, taş vb. besin olmayan maddelerin yenmesi) şeklinde sıralanabilir. Özellikle okul çağı döneminde dikkat ve algılama azalır, okul başarısı olumsuz yönde etkilenebilir. Büyüme olumsuz etkilenir, sık hastalanma durumuyla karşılaşılabilir. Gebelik döneminde ise anne-bebek ölümlerine ve düşük doğum ağırlığına yol açabilir.
DEMİRDEN ZENGİN BESİNLER NELERDİR?
En iyi demir kaynakları sırasıyla; sakatatlar(karaciğer, böbrek, dalak vb.), kırmızı et, yumurta, tavuk eti gibi proteinden zengin, emilim oranları yüksek hem demir içeren besinlerdir.
Hayvansal kaynakların dışında demirin zengin kaynakları ise iyi pişmiş kurubaklagiller, pekmez, kuru meyveler(özellikle kuru üzüm, kuru kayısı), yeşil yapraklı sebzeler(ıspanak, pazı vb.), susam, soya fasulyesi gibi bitkisel gıdalar şeklinde sıralanabilir.
DEMİR EMİLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?
C vitamini, midenin asit salgısı(HCI), demirin hem yapıda olması(et, balık, tavuk, yumurta gibi hayvansal kaynaklarda), vücutta demir ihtiyacının artması gibi faktörler demir emilimini arttırır.
Bunun yanı sıra demir emilimini azaltan faktörler ise; fitatlar(kepekli un-ekmek, kurubaklagiler), tanenler(*çay, kahve, kakao), antiasitler(bazı mide ilaçları), diyette aşırı posa alımı, gazlı içecekler, okzalatlar, emilim bozukluğu, diyetin proteinden fakir olması şeklinde sıralanabilir.
Emilimi en yüksek olan Fe kaynakları sakatatlar, sığır ve koyun etleridir(%25-30). Tavuk ve balık etinde de emilim yüksektir(%20). Yumurtada bulunan fosfotin maddesi emilimi azaltır(%15).
Hem olmayan demirin emilim oranları hem demire göre çok daha düşüktür. Bununla birlikte C vitamini ile birlikte alındıklarında emilim oranları 2-3 kat artmaktadır.
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİNİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
Öncelikle diyette demir içeren besinler yeterince yer almalıdır. Demir içeren besinler tüketilirken yanında C vitamini kaynakları ile beraber tüketilmelidir. Çay, kahve gibi içecekler yemeklerle beraber değil, aralarda içilmelidir.
Yemeklerden en az 1-1,5 saat önce veya sonra tüketilmelidir. İçerdikleri fitatların azalması açısından tahıllar mayalandırılarak tüketilmelidir. Kanda demirin beslenme ile karşılanamayacak kadar düşük olduğu durumlarda doktor kontrolünde demir takviyesi alınmalıdır.
Sağlıklı, mutlu günler dilerim.
İletişim:
GSM: 05386044110
E-posta: dytcahidecaglayan@gmail.com
Instagram: dytcahidecaglayan
Adres:
Cumhuriyet Mah. Güvenlik Cad. No: 22/5 Gazipaşa/ANTALYA