Boz Ulus Modeli Hayvancılık...
Sarıkeçili Yörüklerine yeniden dönmek üzere şimdi başka bir başlık altında tarihe göz atarak ‘Boz Ulus Türkmenleri’ hakkında bilgi vermekte fayda var. Ülkemizde mera ve otlağa bağlı küçükbaş hayvancılığın yeniden hatırlanması ve incelenmesi bakımından Boz Ulus modeli bir hayvancılığa dikkat çekmek istiyorum.
Tarihi kaynaklarda, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde konargöçer hayvancılık yaparak geçimini sağlayan Boz Ulus Türkmenlerinden bahsedilmektedir. Üretici güç olarak millete, ekonomik kaynak olarak devlete büyük bir gelir kapısı açan bu küçükbaş hayvancılık modeli, keşke sürdürülebilir olsaymış denilecek bir model.
Koyun sürüleriyle yazın Erzincan, Erzurum ve Kars’ın yüksek platolarına çıkıyor, kışın da Diyarbakır, Urfa ve Mardin yöresine göçerek hayvanlarını barındırıyorlardı. Göç esnasında sürüler güdülerek götürülürken, eşyalar da tıpkı bugünkü Sarıkeçililer gibi develerle taşınırdı. Onların çadırları koyun yünü keçeden ve yuvarlak, topak ev şeklinde; Sarıkeçili yörüklerininki ise keçi kılından dokuma kıl çadırlardan oluşmuştur. İklim ve hayat şartlarına göre koyunculuk yapanlar yün, keçisi olanlar kıl dokumaları tercih etmişlerdir.
Gazipaşa Haberler Olarak Yaptığımız Araştırmada;
Güneydoğu Anadolu’da bugün hâlâ “köçer-göçer” olarak ifade edilen o devrin konar göçerlerinin devamı olarak hayvancılık yapan aşiretler mevcuttur. Hayat tarzları küçük çaplı değişikliklere uğramakla birlikte sistem aynı şekilde işlemeye devam etmektedir. Yörük Kültürü Nedir dediğimizde Hayvancılık, son yıllarda terör ve göç verme yüzünden darbe yemiş olsa dahi, Doğu ve Güneydoğu Bölgesinin olmazsa olmazı bir iş koludur.
Ortalama 40 günü bulan bu göçler esnasında, bazen bir gün bazen bir hafta konakladıkları duraklarda, bin bir çeşit zorlukla karşılaşıyorlar. Ortalama olarak üç günde bir her durakta göçü yükleyip indirmek oldukça yorucu ve meşakkatli bir yolculuğa sebep olmaktadır.
Boz Ulus Türkmenleri uzun yıllar düzenli göçlerle sistemli bir şekilde hayvancılık yaparken, dağılmalarına sebep olacak birçok olumsuzlukla karşı karşıya kaldılar. Sürekli artan vergiler, geçtikleri güzergâhlarda yerel yöneticilerin çıkardıkları güçlükler, içinden geçilen her köy ve kentlerde toprak bastı parası bu olumsuzluklardan bazıları.
Bu nedenlerle Boz Ulus Türkmenlerinin bir kısmı bağlı olduğu oba, oymak veya aşiretinden koparak İç Anadolu, Ege ve Akdeniz Bölgelerine göç ederek yerleşik hayatı seçti. Ayrıca inanç ve mezhep farklılıkları da yerleşecekleri yer yurt konusunda etkili olmuştur.
Fakat her ne sebeple olursa olsun Boz Ulus Türkmenlerin dağılması çok iyi işleyen, mükemmel bir ekonomi modelinin çökmesine neden olmuştur. Çünkü Boz Ulus Türkmenleri, meralardan faydalanarak hem maliyeti düşük ve hem de en sağlıklı şekilde et, süt ve mamullerini üreterek ticari hayatı ayakta tutuyorlardı.