Sakalar-Saklar-İskitler- 02
Araştırmacı Yazar- Ali Yıldız
Sakalar okumalarımıza bir girizgâh olsun diye başlattığımız bellek yoklamalarının BİRİNCİSİNDEYİZ.
Derinlere dalmadan önce kendi belleğimizi kurcalayalım.
Sakalardan ne kaldı?
Zihnimde önce Ad Bilgisi (onomastik) hatıraları var.
SAKA KUŞU
Hemen aklıma ilk geliveren Saka Kuşu..
Nedir Saka kuşu?
Biyologlar, zoologlar Saka kuşuna Latince (Carduelis), diyor.
Yıllar önce Akdeniz’e Düşen Mürekkep Damlaları diye bir kitap yazmıştım. Pek okuyan da olmadı doğrusu. Olsa şimdi zengin olurdum. Orada Antalya’da adına Kadirinne denilen bir kuştan bahsetmiş hatta resmini de koymuştum. Öğrencilik yıllarımızın ısırgan bülbülü. İşte o kuş bir Saka kuşudur.
Rengârenk vücudu ve parlak tüyleri ile Saka kuşu ressamları imrendiren bir görünümdedir. Güzel ötüşü ve kafeste kolay yemlenmesi sebebiyle Saka kuşunun çok eski dönemlerden beri kafeste beslendiği bilinmektedir.
Saka kuşunun doğada birkaç küçük çalı çırpı ile çok kolay yuva kurduğu hızlı ve doyumlu(mutmain-kanaatkâr-kahırkeş) olduğu bilinir. En sert dikenlerin üzerinde yaşam ve beslenmesini devam ettirir. Yuva yapmak ya da besin elde etmek için küçük dalları iki ayağı ile tünediği zemine kıstırıp kendine doğru çekebildiği gözlenmektedir. Ortaçağda saka kuşunun bu özelliğinin keşfedildiği ve bunun bir seyir haline getirildiği bilinmektedir.
BURASI İLGİNÇ
Saka kuşunun Türkçe adının kökeni ise oldukça ilginçtir. Kafeste beslenen sakanın içme suyu küçük bir kap içine konarak, kap tüneğe bağlandıktan sonra kafesin dışına sarkıtılır. SAKA KUŞU SUSAYINCA DOĞAL YETENEĞİNİ KULLANARAK SU KABİNİN İPİNİ AYAKLARIYLA ÇEKİP KABI TÜNEK HİZASINA GETİRMEKTE VE SUYU İÇMEKTEDİR. SAKA KUŞUNUN BU ÖZELLİĞİNİN KEŞFEDİLDİĞİ VE BUNUN BİR SEYİR HALİNE GETİRİLDİĞİ BİLİNMEKTEDİR.
BU ÖZELLİĞİ SAKA KUŞUNUN SAKALIK, YANİ SU TAŞIYICILIĞI VE SATICILIĞI MESLEĞİNİN ADIYLA ANILMASINA YOL AÇMIŞTIR.
En iri saka kuşu Carduelis carduelis major/SİBİRYA SAKASIDIR. Büyük(Major) sakalar soğuğa en dayanıklı saka türleridir.
SİBİRYA VE SAKA KUŞU, SİBİRYA VE SAKALAR.
İşte benim bir küçük kuş kadar küçük bağlantılarım. Bence binlerce yıldan sonra çok büyük ad bilgileri(onomastik) bunlar. Ne mutlu ki belleğimizden silinmeden yaşıyor.
Şimdi Saka kuşları neden Su taşıyıcılara, Su satıcılara benzetildi, Sakaların suyla ilişkisi neydi ona bakalım?
Nereden nereye.. Belki benimki delilik ama olsun..
Belleğimizi anlattım biraz.
Yine onomastik belleğimizden Türklerde ve Türk ordusunda Sakalık nedir, ona kafa yoracağız...
Bu konuda kuşlara göre daha fazla malzeme elde edeceğimizi düşündüm.
Daha Önceki Bölümleri'de Okumak İsteyebilirsiniz...